‘Images from Utopia’

Claire Verkoyen
Uit: tijdschrift Keramiek, okt. 2000
in
‘De Prins van Leeuwarden
20 oktober – 3 december 2000

Claire Verkoyen (Willemstad, Curaçao, 1959) houdt zich enerzijds bezig met toegepaste producten als schalen en vazen en anderzijds met vrij werk zoals ruimtelijke projecten voor een specifieke tentoonstelling of locatie. In 1984 studeerde zij af aan de de St. Joost Academie in Breda. Sindsdien werkt zij in Amsterdam. Haar werk bestaat uit grote tegeltableaus; wit geglazuurde tegels met zeefdrukken. De zwaarte van de tegels geeft een bijzondere spanning met het ijle karakter van de computertekeningen, die er op worden afgedrukt. Claire Verkoyen maakt ookporseleinen gietvormen en aardewerkobjecten, afgeleid van laboratoriumglaswerk. Ook hierop worden in allerlei patronen 3D- tekeningen gezeefdrukt.

In 1998 maakte Verkoyen haar eerste grote tegeltableaus, met als gezamenlijke titel ‘Images from Utopia’. Om haar ideeën over ’tijd’ en ‘materie’ te versterken begon zij te tekenen op de computer. De computer biedt haar de mogelijkheid om constructies te maken met perfect ronde drie-dimensionale bollen. Deze perfectie vindt zij belangrijk, omdat hiermee het natuurlijke scheppingsproces en moleculaire structuren benaderd kunnen worden. Via de zeefdruktechniek zet zij de tekeningen over op keramische, geglazuurde tegels. ‘Images from Utopia’ lijkt de verbeelding van een plek, een gebied, waar zich op minuscuul kleine schaal diverse processen afspelen. Je zou je kunnen voorstellen dat het beelden zijn uit een moleculair laboratorium; een idee dat versterkt wordt door het gebruik van de cleane, wit geglazuurde tegels als drager van de tekeningen.

moleculaire wereld
Met de tekeningen probeert Verkoyen een visionair beeld/landschap op te roepen, dat oorspronkelijk afkomstig is uit de moleculaire wereld. Ze beeldt lange slierten moleculen af, die doen denken aan eiwitten, maar die zich laten plooien tot ongekende vormen. Glazen antennes, die zij naast de tegeltableaus plaatst, moeten zorgen voor een verbinding met de zichtbare realiteit. De keramische wandtegels vormen een massieve, ‘aanwezige’ drager, die het etherische van de digitale beelden materialiseert. Een tableau laat een foetus van een insect zien, opgebouwd uit bolvormen en liggend onder een doorzichige koepel. In de recentere tableaus concentreert Verkoyen zich onder andere op het vastbranden van de inkt in het glazuur van de industrieel vervaardigde tegels. Met het verhogen van de stooktemperatuur onderzoekt zij de mogelijkheden om de inkt meer met het glazuur van de tegels te laten versmelten. Hierdoor vervagen de rasters, wordt het beeld zachter en ontstaat er een grotere eenheid tussen de tekening en de drager.

vervreemden
Op de tentoonstelling worden ook een aantal vazen en objecten getoond. Zij zijn veelal gemaakt uit gegoten porselein. Het thema van de vazen is vaak de uitdijende en zich duplicerende moleculaire vorm. In ouder werk tart een zelf ontwikkeld blazenglazuur, de goede smaak en het keramisch perfectionisme. De bolvormige glazuurblaasjes versterken de molecuulstructuur, die al in de vorm van de vaas aanwezig is. Verkoyen vindt schoonheid van vorm en glazuur alléén niet toereikend; de objecten moeten zich vooral op een uitdagende manier verhouden met de wereld eromheen. Claire Verkoyen houdt ervan te werken met extreme beeldmiddelen of toevoegingen die een vervreemdende werking hebben. ‘Images from Utopia’ is een intrigerende tentoonstelling, die de keramische traditie onderwerpt aan moderne beeldmanipulatie-technieken.